Riolering en waterbeheer in Nederland: Toegankelijkheid, toepassing en betrouwbare data

Published by Redactie on juli 2, 2025 | Category riolering

De riolering in Nederland speelt een cruciale rol in het waterbeheer, zowel voor huishoudens als bedrijven. In vele gemeenten, waaronder Eindhoven, is de riolering gecategoriseerd in verschillende systemen, waaronder het hoofdriool, de putten en de huisaansluitingen. Deze onderdelen zijn op verschillende manieren geclassificeerd en worden geregeld volgens specifieke attributen, zoals de diameter, het materiaal, de locatie en het type riolering. Daarnaast wordt de riolering gebruikt in het openbare en particuliere waterbeheer, waarbij zowel afvalwater als regenwater in acht worden genomen. De toegankelijkheid van deze gegevens is van groot belang voor het beheer, de toepassing en de veiligheid van het rioleringsstelsel.

Toegankelijkheid van rioleringgegevens

In Nederland zijn er verschillende platforms waarop gegevens over het rioleringsstelsel beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld, de gemeente Eindhoven biedt via de website https://data.eindhoven.nl een dataset aan met informatie over aansluitleidingen van kolken en huizen naar het hoofdriool, inclusief de geometrie van de rioolstrengen en putten. Deze dataset is gedeeld onder de licentie “Publiek domein”, wat betekent dat de data vrij beschikbaar is voor hergebruik, mits de bron is vermeld.

Daarnaast biedt de website https://data.riox.online/eindhoven/wfs een web feature service aan, waarmee gegevens over riolering en aansluitingen kunnen worden opgevraagd. Dit is van groot belang voor ingenieurs, planners en andere partijen die gebruik maken van kaartmateriaal en ruimtelijke gegevens. De data zijn echter nog niet volledig beschikbaar voor heel Eindhoven, en worden per gebied aangevuld.

Voor andere gemeenten en regio’s is de toegang tot rioleringgegevens vaak geregeld via de GWSW (Gegevenswoordenboek Stedelijk Water), een open standaard voor het uitwisselen van data in het stedelijk waterbeheer. Via de GWSW kunnen gemeenten hun rioleringsdata publiceren op de website https://pdok.nl, wat het delen en gebruik van de data vergemakkelijkt.

Toepassing van rioleringgegevens in het waterbeheer

De riolering is niet alleen van belang voor het afvoeren van afvalwater, maar ook voor het beheren van regenwater en het voorkomen van overstromingen. In sommige delen van Nederland wordt het rioleringsstelsel gebruikt voor het afvoeren van zowel vuilwater als regenwater, wat leidt tot het ontstaan van gemengd water. Dit systeem wordt vaak gebruikt in stedelijke gebieden, waar de afvoer van water een cruciale rol speelt.

In sommige gevallen wordt het rioleringsstelsel ook gebruikt voor het afvoeren van schoonwater, zoals bijvoorbeeld in industriële gebieden waar het water niet direct in het riool terechtkomt. In deze gevallen wordt het schoonwater vaak afgevoerd via een gescheiden riolering, wat het milieu minder belast.

De data over de riolering worden ook gebruikt voor het bepalen van capaciteiten, bijvoorbeeld bij het uitvoeren van grondarbeid, voor het voorkomen van conflicten met rioleringen of voor het opstellen van vergunningen. Daarnaast worden de gegevens gebruikt door hulp- en omgevingsdiensten, veiligheidsregio’s en andere instanties bij het omgaan met calamiteiten.

Veiligheid en regelgeving bij het afvoeren van afvalwater

Het afvoeren van afvalwater via het rioleringsstelsel is onderworpen aan verschillende regels en beperkingen. In het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en het omgevingsplan staan regels voor het afvoeren van afvalwater op het riool. Hierbij wordt ook gekeken naar de categorieën van het afvalwater, zoals vuilwater, regenwater, of gemengd water.

De regels zijn van belang voor de veiligheid van het rioleringsstelsel en de milieubescherming. Bijvoorbeeld, het afvoeren van afvalwater via het riool mag enkel als het daadwerkelijk nodig is en in overeenstemming met de regels van de gemeente. Daarnaast is het van belang dat de lozingspunten op de juiste manier zijn aangesloten, zodat het afvalwater niet in het verkeerde rioleringssysteem terechtkomt.

Bij het afvoeren van afvalwater via het rioleringssysteem is het belangrijk om rekening te houden met het type activiteit en de locatie. Bijvoorbeeld, bij het afvoeren van afvalwater van een bedrijf is het van belang dat de lozing op het rioleringssysteem voldoet aan de regels van het Bal of het omgevingsplan. Dit geldt ook voor de bruidsschat omgevingsplan, waarin ook regels staan voor het afvoeren van afvalwater via het rioleringssysteem.

De rol van de riolering bij de coronacrisis

Tijdens de coronacrisis is de riolering ook van belang geweest bij de monitoring van het virus. In Nederland wordt het virus in het rioolwater onderzocht door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). Dit gebeurt via het Nationale Rioolwatersurveillance (NRS), waarin per week monsters worden genomen vanaf alle rioolwaterzuiveringsinstallaties.

De gegevens over de concentratie van het virus in het rioolwater worden gebruikt om de verspreiding van het virus te monitoren. Dit is belangrijk voor het nemen van maatregelen, zoals het afsluiten van scholen of het beperken van het aantal mensen in openbare ruimtes. Daarnaast worden de gegevens gebruikt om de effectiviteit van maatregelen te beoordelen, zoals de vaccinatiecampagne en het opzetten van quarantaine.

In sommige gevallen wordt het rioleringssysteem ook gebruikt om de verspreiding van varianten van het virus te monitoren. Bijvoorbeeld, de omikronvariant is voor het eerst in het rioolwater van Schiphol aangetroffen. Dit toont aan dat de riolering een waardevolle bron is voor de monitoring van het virus in het land.

Conclusie

De riolering is een cruciale ondersteuning in het waterbeheer in Nederland, zowel voor huishoudens als bedrijven. De toegankelijkheid van de rioleringgegevens is van groot belang voor het beheer en de toepassing van deze gegevens. De data worden gebruikt voor het bepalen van capaciteiten, het voorkomen van conflicten met rioleringen en het opstellen van vergunningen. Daarnaast is de riolering van belang voor de veiligheid van het rioleringsstelsel en de milieubescherming. Tijdens de coronacrisis is de riolering ook gebruikt voor de monitoring van het virus, wat de belangrijkheid van het rioleringsstelsel nog eens benadrukt.

Bronnen

kaart