Riolering van vuilwater: functie, typen en ontwerp

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category riolering

De riolering van vuilwater is een essentieel onderdeel van de infrastructuur in steden en dorpen. Het zorgt ervoor dat afvalwater en regenwater op een veilige en milieu-afwegende manier worden afgevoerd. In Nederland zijn er verschillende soorten rioleringssystemen, waarvan het gescheiden en het gemengde systeem de meest voorkomende zijn. In dit artikel zullen we de functionaliteit, typen en het ontwerp van riolering van vuilwater nader bespreken, met uitgebreide informatie afgeleid van de bronnen.

Soorten riolering

Er zijn drie hoofdtypen riolering in Nederland: gemengde riolering, gescheiden riolering en drukriolering. Deze verschillen in hoe het afvalwater en het regenwater worden afgevoerd en verwerkt.

Gemengde riolering

Binnen de bebouwde kom wordt het afvalwater via een systeem van buizen onder het vrije verval afgevoerd. Dit betekent dat het water vanaf een hoger punt naar een laagtepunt stroomt. In een gemengd systeem wordt zowel het afvalwater als het regenwater in één buis afgevoerd naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Dit systeem is vooral in oudere woonbuurten te vinden, waarbij het regenwater nog niet apart wordt opgevangen. Bij hevige regenbuien kan het systeem overbelast raken, waardoor overtollig water ongezuiverd in het oppervlaktewater wordt geloosd.

Gescheiden riolering

Een gescheiden riolering is een systeem waarbij het afvalwater en het regenwater apart worden afgevoerd. In de bebouwde kom wordt het regenwater vaak apart opgevangen en via een infiltratiesysteem of wadi in de bodem geïnfiltreerd. Dit systeem is veelvoorkomend in nieuwere woonbuurten, waarbij het regenwater niet langer in het vuilwaterriool terechtkomt. Bij hevige regenbuien wordt het overtollige water afgevoerd naar oppervlaktewater, waardoor het niet meer in het vuilwaterriool terechtkomt. Dit systeem is duurzamer en vermindert de belasting op de zuiveringsinstallaties.

Drukriolering

In gebieden waar het terrein te ongelijk is of de afstand van een perceel tot het hoofdriool te groot is, wordt drukriolering gebruikt. Hierbij wordt het vuilwater met behulp van een pomp onder druk afgevoerd naar het hoofdriool. Dit systeem is vooral in buitengebieden en in stedelijke gebieden met een ongelijk terrein van toepassing. Bij drukriolering wordt het afvalwater via een persleiding afgevoerd, wat een efficiëntere oplossing is in bepaalde situaties.

Functie van de riolering

De hoofdfunctie van de riolering is het afvoeren van afvalwater en regenwater naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie. Hierbij speelt het systeem van vrij verval een belangrijke rol. Dit systeem zorgt ervoor dat het water onder invloed van de zwaartekracht in een buis stroomt, zonder dat er elektrische apparatuur nodig is. De afvoer plaatsvindt op een bepaalde hellingshoek, waardoor het water efficiënt naar het laagste punt kan stromen.

In bepaalde gevallen wordt ook gebruikgemaakt van mechanische riolering, waarbij het afvalwater via een pomp onder druk wordt afgevoerd. Dit systeem wordt vaak toegepast wanneer het vrij verval niet mogelijk is, bijvoorbeeld wanneer de leiding onder een rivier door moet.

Ontwerp en materialen van rioleringssystemen

De riolering bestaat uit een netwerk van buizen, putten en pompen. Het gedeelte van de riolering in een woning of bedrijf is meestal van PVC, terwijl het hoofdriool vaak uit bouwsteen of gresbuizen is opgebouwd. De keuze van het materiaal hangt af van de locatie en het type riolering.

Afvoerbuizen en hulpstukken

Bij de bouw van een rioleringssysteem worden verschillende soorten buizen en hulpstukken gebruikt. De diameter van de afvoerbuis is afhankelijk van de hoeveelheid afvalwater die per eenheid tijd moet worden afgevoerd. In de tabel hieronder zijn de aanbevolen diameters per lozingsunit weergegeven:

Lozingsunit	Diameter (mm)
Toilet	110
Bad of douche	50
Gootsteen	50
Wastafel	40

De buizen worden meestal verbonden via hulpstukken, die een laag mogelijke stromingsweerstand moeten hebben. Bijvoorbeeld: het gebruik van twee bochten van 45° in plaats van één van 90° is gunstiger voor de luchtcirculatie en het voorkomen van verstoppingen.

Beluchters en sifons

Sifons en beluchters zijn belangrijke onderdelen van het rioleringssysteem. Sifons worden gebruikt om onaangename geuren te voorkomen, terwijl beluchters een goede luchtcirculatie bevorderen. Deze elementen zorgen ervoor dat het systeem efficiënt en zonder problemen werkt.

Buitenijs en binnenriolering

De buitenijs (ook wel buitenriolering genoemd) begint op de erfgrens van een perceel en transporteert het vuilwater naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie. De binnenriolering houdt zich bezig met het afvoeren van afvalwater uit de woning, zoals uit de keuken, badkamer en toilet. In sommige gevallen wordt ook gebruikgemaakt van ontlastputten en scheidingen om de belasting op de riolering te verminderen.

Duurzaamheid en milieubesparing

In de huidige tijd is duurzaamheid een belangrijk onderdeel van het rioleringssysteem. Het is belangrijk om het regenwater zoveel mogelijk te infiltreren in de bodem, zodat het niet onnodig wordt afgevoerd naar de zuiveringsinstallatie. Dit is onder andere mogelijk door gebruik te maken van waterpasserende verharding, infiltratieputten of wadi’s.

Infiltratie en hergebruik

Een van de belangrijkste maatregelen om het rioolwater te verminderen is het infiltreren van regenwater in de bodem. Dit gebeurt via een infiltratiesysteem, waarbij het water via buizen in de bodem wordt gevoerd. Dit helpt bij het voorkomen van overstromingen en vermindert de belasting op de zuiveringsinstallaties.

Gescheiden riolering en hergebruik

Een gescheiden riolering is duurzamer dan een gemengd systeem, omdat het regenwater niet in het vuilwaterriool terechtkomt. Dit maakt het mogelijk om het regenwater te hergebruiken, bijvoorbeeld voor het wassen van auto’s of het besproeien van tuinen. Dit helpt bij het voorkomen van watertekorten en vermindert de belasting op het rioolwater.

Conclusie

De riolering van vuilwater is een essentieel onderdeel van de infrastructuur in Nederland. Het zorgt ervoor dat afvalwater en regenwater op een veilige en duurzame manier worden afgevoerd. Er zijn drie hoofdtypen riolering: gemengd, gescheiden en drukriolering. De keuze van het systeem hangt af van de locatie, het terrein en het type gebouw.

De bouw van een rioleringssysteem vereist zorgvuldig ontwerp en gebruik van duurzame materialen. Beluchters, sifons en hulpstukken spelen een belangrijke rol in het efficiënt functioneren van het systeem. Bovendien is het belangrijk om het regenwater zoveel mogelijk te infiltreren en te hergebruiken om duurzaamheid te bevorderen.

Bronnen

vuilwater