Riolering in Venetië: Problemen, Oplossingen en Onderzoek

Published by Redactie on juli 5, 2025 | Category riolering

Venetië, een stad die zich al eeuwenlang in het water heeft gevestigd, stelt veel vragen over de aanpak van riolering en afvalbeheer. De stad heeft sinds de 19e eeuw geen traditionele riolering, wat leidt tot verschillende problemen, waaronder de onhygiënische situatie tijdens hoge waterstanden. In de huidige tijd wordt er gekeken naar innovatieve oplossingen, waaronder het gebruik van afvalwater en de implementatie van stormvloedkeringen. In dit artikel worden de problemen met riolering in Venetië, de historische situatie en mogelijke oplossingen besproken.

Historische situatie van de riolering in Venetië

Venetië heeft sinds de 19e eeuw geen traditionele riolering. In plaats daarvan werden de afvalstoffen gewoon in de grachten geloosd, wat leidde tot ernstige problemen met de hygiëne. Volgens historische bronnen, zoals die van Maarten Ouboter, historicus bij Waternet, werden de huizen in de loop der jaren op verschillende manieren geserviced. In sommige straten werden de poep en pies in beertonnen verzameld, die vervolgens met de boldootkar werden geleegd. Later werd het afval in grote tanks opgeslagen, en pas in de jaren zeventig van de twintigste eeuw werd de dichtbebouwde binnenstad opengelegd om een riolering aan te leggen.

Deze situatie leidde tot een zware stank in de stad, die al jaren een karakteristieke eigenschap was van Venetië. Volgens Auke van der Woud, historicus, was de stad in zijn woorden “een zintuigelijke ervaring”, met de lucht van de gasfabriek, van steenkoolvuur, van gloeiend ijzer, van brood, vis, teer en wagensmeer, en de altijd aanwezige geur van de grachten. Dit toont aan dat het probleem van de riolering in Venetië al langere tijd een kernprobleem is geweest.

Problemen met de riolering in Venetië

De ontbrekende riolering leidt tot verschillende problemen, waaronder de onhygiënische situatie tijdens hoge waterstanden. Tijdens het Acqua Alta, een veel voorkomend fenomeen in Venetië, kan het water op het San Marco-plein tot kniehoogte komen, wat leidt tot een situatie waarin de wc’s en riolering overstromen. Dit is niet alleen onhygiënisch, maar ook gevaarlijk voor de inwoners. Volgens bronnen zoals het artikel van NOS, is het waterpeil in Venetië in de afgelopen jaren toegenomen, wat leidt tot steeds meer overstromingen.

Deze situatie wordt verder vererger door de klimaatverandering, die leidt tot een stijgende zeespiegel en bodemdaling. Dit betekent dat het Acqua Alta in Venetië steeds vaker voorkomt, en de stad steeds vaker onder water staat. Dit leidt tot schade aan gebouwen, vertragingen in het verkeer, en een toename van de hygiëneproblemen.

Oplossingen voor de riolering in Venetië

Om het probleem met de riolering in Venetië aan te pakken, is er een stelsel van stormvloedkeringen ontworpen. De MOSE-kering, een systeem van zeesluizen, is bedoeld om de lagune van Venetië te beschermen tegen overstromingen. Het systeem bestaat uit 78 stalen deuren die op de zeebodem staan en bij hoge waterstanden oprijzen om de stad te beschermen. De kering werd in de jaren negentig ontworpen, maar is pas in de afgelopen jaren volledig in gebruik genomen.

De MOSE-kering is echter niet zonder problemen gebleven. Volgens bronnen zoals die van het artikel van Waterforum, zijn er problemen met de erosie en corrosie van de poorten. De poorten zijn geërodeerd door zout water en mosselen, en zijn niet gemaakt volgens het oorspronkelijke ontwerp. Dit betekent dat de kering mogelijk niet op de lange termijn volledig functioneert. Bovendien is de bouw van het systeem duur geweest, met kosten van meer dan vier miljard euro, terwijl het initieel slechts 1,6 miljard euro was begroot.

De rol van afval en regenwater in de riolering

Naast de klassieke riolering is er ook gekeken naar alternatieven, zoals het hergebruik van afvalwater en het afvangen van regenwater. In Nederland, waar de riolering al jaren bestaat, wordt er gekeken naar manieren om het regenwater buiten het riool te houden. In Maastricht wordt bijvoorbeeld geprobeerd om het regenwater eerst naar beken en watergangen te leiden, terwijl in Rotterdam het eerste Waterplein is geopend, dat in natte toestand als bassin dient om het regenwater op te vangen.

In Venetië wordt ook gekeken naar manieren om het regenwater op te vangen. Volgens bronnen is het regenwater een belangrijke grondstof in landen met een natte klimaat, maar ook in Venetië kan het worden opgevangen. De gemeente Den Haag heeft een brochure gemaakt voor inwoners, waarin wordt uitgelegd hoe ze zelf regenwater kunnen opvangen, bijvoorbeeld door de regenpijp van het huis af te koppelen van het riool en het water in een regenton op te vangen.

De rol van de kleurstof fluoresceïne in de riolering

In 2022 kwam er een incident waarbij het water in Venetië een fluorescerend groen kleur kreeg. Dit bleek te zijn veroorzaakt door de gebruikte kleurstof fluoresceïne, die wordt gebruikt om lekken in de riolering op te sporen. De kleurstof is ongevaarlijk, maar de kleur van het water was ongewenst, vooral onder de beroemde Rialtobrug. De politie deed onderzoek naar de daders, mogelijk klimaatactivisten, maar tot nu toe is er geen bewijs gevonden.

Dit incident toont aan dat het gebruik van kleurstoffen om lekken op te sporen een veelvoorkomend onderdeel is van de riolering. Het probleem is echter dat de kleurstoffen in het water terecht kunnen komen, wat leidt tot ongewenste kleurenveranderingen. Dit is echter slechts een tijdelijk probleem, en de kleurstoffen zijn niet gevaarlijk.

Conclusie

Venetië staat sinds de 19e eeuw niet bekend om zijn riolering, wat leidt tot een reeks problemen, waaronder de onhygiënische situatie tijdens hoge waterstanden. De stad heeft sindsdien geprobeerd om dit probleem op te lossen, onder andere door het aanleggen van een stormvloedkering. De MOSE-kering is bedoeld om de stad te beschermen tegen overstromingen, maar heeft ook problemen met erosie en corrosie. Daarnaast wordt er gekeken naar alternatieven, zoals het hergebruik van afvalwater en het afvangen van regenwater. De rol van kleurstoffen bij de riolering is ook belangrijk, en de kleurstof fluoresceïne is een veelgebruikte stof om lekken op te sporen.

Bronnen

venetie