Bouwknoop in de kelder: Wat is het en hoe verhelp je dit?

Published by Redactie on juli 6, 2025 | Category kelder

Bij de bouw van woningen en gebouwen is het belangrijk om rekening te houden met technische aspecten zoals isolatie, vochtbeheer en thermische bruggen. Een veelvoorkomend probleem dat optreedt bij de aansluiting van muren met de fundering of kelder is de zogenaamde bouwknoop. Deze bouwknoop, ook wel koudebrug genoemd, kan leiden tot vochtproblemen, schimmelvorming en zelfs structurele schade. In dit artikel worden de oorzaken, gevolgen en oplossingen van bouwknoop in de kelder behandeld, gebaseerd op de beschikbare informatie uit de bronnen.

Wat is een bouwknoop?

Een bouwknoop, ook wel koudebrug genoemd, is een deel van de buitenschil van een gebouw, zoals de gevel, het dak of de vloer, waarbij de isolatielaag doorbroken is. Hierdoor is de thermische weerstand lager dan die van de rest van de constructie. Dit betekent dat er bij deze plekken meer warmte verloren gaat, wat leidt tot een toename van de energiebehoefte voor verwarming. Daarnaast kan de vochtigheid in de binnenlucht condenseren, wat kan resulteren in schimmelvorming, scheuren en esthetische schade.

In de context van een kelder is een bouwknoop bijvoorbeeld te vinden bij de overgang van de muren naar de fundering. Dit kan voorkomen wanneer er sprake is van een onvoldoende isolatie, of wanneer materialen met verschillende thermische eigenschappen met elkaar worden gecombineerd. Een bekende oplossing om dit probleem aan te pakken is het gebruik van thermische onderbrekingen, zoals de Schöck Isokorb of Schöck Novomur, die de koudebrug onderbreken en zo de warmteverliezen beperken.

Waar komt een bouwknoop in de kelder vandaan?

De meest voorkomende bouwknoop in de kelder ontstaat bij de overgang van de muren naar de fundering. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij het gebruik van staal of beton. Bijvoorbeeld, als een betonnen vloer doorloopt naar de gevel, kan dit een bouwknoop vormen. Ook bij de overgang van een muur naar een balkonfundering of een muuraansluiting met ramen en deuren kan een bouwknoop optreden.

Een ander veelvoorkomend geval is bij de overgang van een metselwerk naar een betonnen constructie. Hierbij kan het verschil in thermische geleidbaarheid leiden tot een lage thermische weerstand, wat opnieuw een bouwknoop oplevert. Dit is vooral het geval bij bestaande gebouwen waarbij de isolatie niet volledig is aangesloten op de constructie.

Gevolgen van een bouwknoop in de kelder

De gevolgen van een bouwknoop in de kelder kunnen zowel functioneel als esthetisch zijn. Het belangrijkste gevolg is het verlies van warmte, wat leidt tot een hogere energierekening. Daarnaast kan het vocht in de binnenlucht condenseren, wat leidt tot schimmelvorming. Schimmel kan weer leiden tot gezondheidsproblemen, vooral bij mensen met astma of allergieën.

Bij het aanbrengen van een bouwknoop kan ook sprake zijn van structuurproblemen, zoals oppervlaktecondensatie, scheuren en esthetische schade. Deze problemen kunnen leiden tot extra onderhoudskosten en zelfs tot schade aan de bouwconstructie.

Oplossingen voor een bouwknoop in de kelder

Er zijn meerdere manieren om een bouwknoop in de kelder te voorkomen of te verhelpen. Een veelgebruikte oplossing is het gebruik van thermische onderbrekingen, zoals de Schöck Isokorb of Schöck Novomur. Deze materialen zorgen ervoor dat de warmtestroom wordt onderbroken, waardoor de koudebrug wordt vermeden.

Een andere methode is het gebruik van isolatiematerialen die goed zijn in het beheersen van vocht en warmte. Zo is RAVATHERM XPS isolatieplaten uitstekend geschikt voor het oplossen van bouwknoopproblemen. Deze isolatieplaten zijn niet gevoelig voor vocht, vorstbestendig en bestand tegen mechanische impact. Hierdoor blijven ze hun thermische prestaties behouden, zelfs tijdens en na de constructie.

Bij bestaande gebouwen kan het verhelpen van een bouwknoop ook door de isolatie van de gevel of de vloer aan te passen. Bijvoorbeeld, bij een bouwknoop in de kelder kan het aanbrengen van een lagen isolatie aan de binnenzijde van de muren helpen. Daarnaast is het belangrijk om de aansluitdetails correct te ontwerpen, zodat de warmteweerstand van de bouwdeel overeenkomt met die van de aansluitende delen.

Hoe voorkom je een bouwknoop in de kelder?

Om een bouwknoop in de kelder te voorkomen, is het belangrijk om bij de ontwerpfase rekening te houden met de thermische isolatie en het vochtbeheer. Hierbij is het van belang om de juiste materialen en technieken te kiezen, zodat de isolatieschil doorlopend is.

Bij de bouw van een nieuw gebouw is het belangrijk om bij de aansluitdetails rekening te houden met de voetstap en de afvoer van vocht. Bijvoorbeeld, bij de overgang van de gevel naar de kelder moet er rekening worden gehouden met de waterlijst en de open stootvoeg. Dit zorgt ervoor dat het water uit de spouw kan worden afgevoerd en zo vochtproblemen voorkomt.

Bij bestaande gebouwen kan het verhelpen van bouwknoopproblemen ook worden gedaan door de isolatie aan te passen of de constructie te verbeteren. Hierbij is het belangrijk om de juiste technieken en materialen te kiezen, zodat de oplossing duurzaam en effectief is.

Conclusie

Een bouwknoop in de kelder kan leiden tot verschillende problemen, waaronder warmteverlies, vochtproblemen en schimmelvorming. Om dit te voorkomen, is het belangrijk om bij de ontwerp- en bouwfase rekening te houden met de thermische isolatie en het vochtbeheer. De keuze van de juiste materialen, zoals RAVATHERM XPS isolatieplaten, en het toepassen van thermische onderbrekingen, zoals de Schöck Isokorb, kunnen helpen om dit probleem op te lossen. Bijkomend is het belangrijk om bij renovaties of verbeteringen de juiste technieken en materialen te kiezen, zodat de oplossing duurzaam en effectief is.

Bronnen

bouwknopen