Isolatie van kelders volgens het Bouwbesluit: wat moet je weten?

Published by Redactie on juli 9, 2025 | Category kelder

In de bouwwereld is de isolatie van kelders een onderwerp dat vaak met veel discussie gepaard gaat, vooral als het om het Bouwbesluit gaat. Het Bouwbesluit bepaalt de minimale eisen voor thermische isolatie, waaronder voor kelders. In dit artikel geven we een overzicht van de relevante bepalingen, de praktijk van isolatie in kelders, en de betekenis van de Rc-waarde bij het isoleren van zowel nieuwbouw als renovaties. De informatie is gebaseerd op de gegevens uit de bronnen en richt zich op bouwondernemers, ontwikkelaars, en eigenaren van woningen.

Isolatie van kelders volgens het Bouwbesluit

Volgens het Bouwbesluit is de isolatie van een kelder afhankelijk van de functie van de ruimte. Als een kelder als verblijfsruimte wordt gebruikt, moet deze worden geïsoleerd volgens de minimale Rc-waarde van 3,5 m²K/W. Dit geldt vooral bij nieuwbouw. Een kelder die niet als verblijfsruimte wordt gebruikt, hoeft volgens het Bouwbesluit niet te worden geïsoleerd. In de praktijk blijkt dat sommige kelders wel geïsoleerd worden, vooral als ze worden gebruikt als opslagruimte of verkeersruimte.

In de bronnen wordt aangegeven dat een kelder die als verkeersruimte dient, niet hoeft te worden geïsoleerd, mits deze niet wordt gebruikt als verblijfsruimte. In een nieuw gebouwde woning is de kelder vaak slechts een deel van de ruimtelijke indeling, met als hoofdfunctie de verbinding met de bovenliggende ruimtes. Als de woonkamer in open verbinding staat met de kelder, kan dit leiden tot een thermische onbalans, omdat het oppervlak van de keldervloer niet is geïsoleerd. Dit kan een onderbreking vormen in de thermische schil van de woning.

In het Bouwbesluit wordt aangegeven dat de minimale Rc-waarde voor een kelderwand of vloer 3,5 m²K/W moet zijn. Voor een uitwendige scheidingsconstructie die de scheiding vormt met het grond of het water, geldt dezelfde waarde. Dit geldt ook voor de vloeren boven de kruipruimte. Voor renovaties is de minimale Rc-waarde iets lager, namelijk 1,3 m²K/W. De eisen zijn dus aanzienlijk lager voor renovaties dan voor nieuwbouw.

Rc-waarde en thermische isolatie

De Rc-waarde is een maat voor de thermische isolatie van een constructie, uitgedrukt in m²K/W. Hoe hoger de Rc-waarde, hoe beter de isolatie. Bij het isoleren van een woning is het belangrijk om te kijken naar de Rc-waarde van de verschillende delen van het gebouw, waaronder muren, daken, vloeren, en kelders. Voor nieuwbouw gelden de volgende minimale Rc-waarden:

Gevels: 4,7 m²K/W
Daken: 6,3 m²K/W
Vloeren: 3,7 m²K/W

Voor renovaties zijn de eisen iets lager:

Gevels: 1,4 m²K/W
Daken: 2,1 m²K/W
Vloeren: 2,6 m²K/W

Deze eisen gelden voor vrijwel alle gebouwen waar langdurig personen verblijven. In de praktijk blijkt dat sommige woningen minder goed zijn geïsoleerd, waardoor het energielabel negatief beïnvloed kan worden. Daarnaast kan het isoleren van een kelder bijdrragen aan de verbetering van het energielabel, mits de kelder wordt gebruikt als verblijfsruimte.

Praktijk van isolatie in kelders

In de praktijk is het isoleren van kelders vaak complex. Bij nieuwbouw wordt de kelder aan de buitenzijde waterdicht gemaakt met bijvoorbeeld een cementgebonden product of bitumenpasta. Vervolgens worden meestal XPS isolatieplaten volvlaks verlijmd. Bij bestaande kelders is waterdichting en/of na-isolatie aan de buitenzijde niet aantrekkelijk, omdat het ontgraven van de grond rondom de kelder hoge kosten met zich meebrengt. Daarnaast is het vaak lastig om de kelderwanden te bereiken, vooral als de oppervlakte kleiner is dan de bovenliggende woning.

Bij bestaande kelders is het daarom vaak nodig om de isolatie aan de binnenzijde aan te brengen. Dit kan worden gedaan met isolatiematerialen zoals XPS of PUR, en eventueel met een afwerking zoals een plafond of wandbehang. In sommige gevallen wordt er ook gekozen voor een opstapje of verdieping in de kelder, zodat de isolatie op een lagere plek kan worden aangebracht. Dit helpt bij het verhogen van de Rc-waarde en het verbeteren van het thermische comfort.

Isolatie van kelders en de EPC-eisen

Een van de belangrijkste redenen om een kelder te isoleren, is het voldoen aan de EPC-eisen. De EPC staat voor energieprestatiecoefficient en geeft aan hoe efficiënt een woning met energie omgaat. Voor moderne woningen geldt een eis van ca. 0,4. Dit betekent dat een moderne woning maar 40% van de energie gebruikt vergeleken met een vergelijkbare woning in 1990.

Bij het aanpassen van een woning is het belangrijk om te kijken naar de EPC-berekening, omdat de isolatie van de kelder hierin mogelijk een rol speelt. Als de keldervloer niet is geïsoleerd, kan dit bijdrragen aan een lagere EPC-score. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de te behalen temperatuur in de verkeersruimte, aangezien er normen zijn voor de minimale temperatuur in dergelijke ruimtes.

Isolatiematerialen voor kelders

Bij het kiezen van isolatiemateriaal voor een kelder is het belangrijk om rekening te houden met de omstandigheden in de kelder. In sommige gevallen is het nodig om een waterdichte laag aan te brengen, voordat de isolatie wordt aangebracht. Dit kan bijvoorbeeld met een dichtingsmortel of een waterdichtingslaag. Daarna kan de isolatie worden aangebracht, bijvoorbeeld met XPS of PUR-platen.

De keuze van het isolatiemateriaal hangt ook af van de locatie van de kelder. Bijvoorbeeld, in vochtige gebieden zoals Zuid-Holland kan het nodig zijn om een specifieke isolatie aan te brengen, terwijl in drogere gebieden zoals de Veluwe andere materialen geschikt kunnen zijn. Ook is het belangrijk om te kijken naar de warmteweerstand van het materiaal, aangezien dit bepaalt hoe goed het de isolatie kan leveren.

Conclusie

De isolatie van kelders is een onderwerp dat veel aandacht verdient, zeker bij het opstellen van een woning of bij de renovatie van een bestaande woning. Het Bouwbesluit stelt duidelijke eisen aan de thermische isolatie van kelders, afhankelijk van hun functie. Voor kelders die als verblijfsruimte worden gebruikt, is een minimale Rc-waarde van 3,5 m²K/W vereist. Voor kelders die niet als verblijfsruimte dienen, gelden lagere eisen.

In de praktijk blijkt dat het isoleren van kelders vaak complex is, vooral bij bestaande gebouwen. Het is belangrijk om te kijken naar de situatie van de kelder en de keuze van het isolatiemateriaal. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de EPC-eisen en de invloed van de isolatie op het energielabel. Door de juiste isolatiemethode en -materialen te kiezen, kan de energieprestatie van de woning worden verbeterd.

Isolatie van kelders volgens het Bouwbesluit: wat moet je weten?